مقدمه
موضوعات مرتبط با سازمان و مدیریت، بر بستر شناخت از انسان، روابط انسانی و گروه‌های انسانی شکل گرفته‌اند. امروز با توسعه علوم و شکل‌گیری علوم بین‌رشته‌ای، رشته‌های مختلفی از جمله روانشناسی به کمک دانش مدیریت آمده‌اند که مفاهیمی مانند رفتار سازمانی، استراتژی رفتاری و رفتار مصرف‌کننده و … حاصل این‌گونه پیوندهای بین‌رشته‌ای‌اند. در سال‌های اخیر با توسعه علوم اعصاب و عصب‌شناسی (Neuro Science) که به شناخت ساختار عصبی مغز انسان، چگونگی عملکرد مغز و شرایط مؤثر بر عملکرد آن می‌پردازد و استفاده از دستاوردهای این علم در رشته‌های مرتبط با انسان و رفتار انسانی از جمله دانش مدیریت و اقتصاد، حوزه‌های پژوهشی بین‌رشته‌ای نوینی ایجاد شده است که علم عصب‌شناسی را به علم مدیریت و علم اقتصاد مرتبط می‌نماید و نتیجه آن شکل‌گیری دانشی نوین و توسعه دانایی انسان نسبت به چرایی و چگونگی رفتار و عملکرد انسان‌ها در شرایط مختلف است. نورومارکتینگ(Neuro-Marketing)، نورواستراتژی(Neuro-Strategy)، نوروفایننس(Neuro-Finance) و نورو لیدرشیپ(Neuro-Leadership) و … از نتایج این پیوند بین‌رشته‌ای‌اند که در سال‌های اخیر در حال معرفی و توسعه‌اند.
برای ورود به یک بحث علمی آگاهی از واژگان بکار رفته در آن یکی از الزامات گفت و گو در آن حوزه است.واژه ی نوروبیزنس از ترکیب دو واژه ی انگلیسی Neuro و Business تشکیل یافته است.این حوزه زیر مجموعه ی علمی وسیع تر و جامع تر با عنوان نوروساینس(Neuroscience) است.نوروساینس حوزه‌ای بین رشته‌ای از آناتومی سیستم عصبی، فیزیولوژی سیستم عصبی، بیولوژی سیستم عصبی، نوروفارماکولوژی، نوروژنتیک، روانپزشکی، روانشناسی و … است که با مجموعه سیستم عصبی در سطح ماکروسکوپی و میکروسکوپی سروکار دارد. این حوزه از علم زمانی که وارد حیطه ی مطالعاتی علوم انسانی می شود بر مباحث شناختی و روش های آن تاثیر می گذارد.علوم اعصاب شناختی (Cognitive neuroscience) بر روی فرایندهای شناختی تمرکز می‌نماید و به شدت به روش‌ها و یافته‌های نوروساینس وابسته می‌باشد.
علوم اعصاب شناختی می‌خواهد بداند که فعالیت‌های ذهنی چگونه در مغز اجرا می‌شوند و درباره ی برخی توانایی های شناختی مانند، تشخیص و بازشناسی چهره، ، زبان، توجه، یادگیری، تصمیم گیری، استدلال کردن و … به بررسی عینی و آزمایشگاهی فرضیات می پردازد و درباره ی اینکه این اعمال ویژه و خاص در مغز چگونه اجرا می‌شوند احتمالاتی را ارائه می‌دهد.
موسسه گارتنر (Gartner Inc) یک موسسه تحقیقاتی آمریکایی است که در زمینه های مربوط به پیش بینی فناوری تحقیق می کند و به طور منظم نتایج این تحقیقات را منتشر می کند. عمده این تحقیقات معطوف به رهبران اصلی صنعت فناوری اطلاعات است که شامل سازمانهای دولتی، کسب و کارهای بزرگ High-Tech و تل کام، سرویس های تخصصی و سرمایه گذاران دنیای تکنولوژی می باشند.بر اساس تحقیقاتی که این موسسه در سال ۲۰۱۵ انجام داده و بصورت Hype Cycle منتشر نموده است،حوزه ی مطالعاتی نوروبیزنس جزو حوزه هایی است که طی ۱۰ سال آینده به اوج پیشرفت خود در عرصه ی صنعت و تکنولوژی خواهد رسید.این نتایج نشان از آینده ای تاثیر گذار و پر ثمر برای این حوزه از کسب و کار دارد.
پیشینه ی علوم اعصاب
علوم اعصاب کوششی برای شناخت و درک دستگاه عصبی، شامل مغز، نخاع و سلول‌های حسی یا نرون‌ها در سراسر بدن است. این دانش، میدان کمابیش نوینی است که به رشد، ساختار، ترکیب شیمیایی، عملکرد و آسیب‌شناسی دستگاه عصبی می‌پردازد.پژوهش‌ها در زمینه کارکرد عصبی، پیشینه بلندی داشته و بسیاری بنیانگذار این علم را ابن هیثم می‌دانند. وی در کتاب المناظر، توصیف بسیار دقیقی از مسیر بینایی انسان و نحوه عملکرد آن آورده‌است.
به دنبال افزایش تعداد دانشمندانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، بنیادهای عصب‌شناسی بزرگ، انجمن‌هایی را برای دانشمندان علوم اعصاب و محققان تشکیل داده‌اند. برای مثال، انجمن بین‌المللی تحقیقات مغزی در سال ۱۹۶۰ میلادی، جامعه بین‌المللی شیمی مغز و اعصاب در سال ۱۹۶۳، جامعه اروپایی مغز و رفتار در سال ۱۹۶۸ و انجمن عصب‌شناسی در سال ۱۹۶۹ پایه‌گذاری شد.در قرن ۱۸ نیز فریتسچ و هیتزیک گزارش کردند که تحریک الکتریکی نواحی خاصی از قشر مغز حیوانات باعث حرکت می‌گردد. بروکا و ورنیکه نیز پزشکانی بودند که در مطالعات مجزای خود از طریق کالبد شکافی نشان دادند که آسیب به نواحی خاصی از مغز، با نقایص و آسیب‌های زبانی همراه است.در همان زمان هوجلینگز جکسون اظهار داشت که در کارکردهای پیچیده‌ای نظیر درک، زبان و کارهای اجرایی، نواحی مختلفی از مغز درگیر است.
در گذشته و پیش از ابداع روش های نوین بررسی مغز از جمله مطالعات تصویر برداری و ثبت سیگنال، بیماران سکته مغزی و آسیب تروماتیک مغزی، یکی از مهم ترین مطالعات علوم اعصاب بوده اند، چرا که با بروز آسیب در قسمتی از مغز، بخش‌هایی از عملکردهای آن تحت تأثیر قرار می‌گرفته و این فرصت به محققین داده می‌شده است تا به ارتباط بین عملکردهای مختلف مغز و مناطق مختلف آن پی ببرند. این دسته از مطالعات که به مطالعه آسیب معروف هستند هنوز هم متداول اند و شاکله و بنیان علوم اعصاب بر اساس این مطالعات شکل گرفته است.
معنی لغوی واژه نوروبیزنس(کسب و کار عصب محور)
معنی واژه ی Neuro (پیشوند)
- پی، عصب، سلسه ی اعصاب [neuropathy]
- :تعریفnerve; nervous system.
- تعریف: mind
- of a nerve, of the nervous system
معنی واژه ی Business (اسم)
- معنی:حرفه، داد و ستد، تجارت، بنگاه، کار و کسب، کاسبی، سوداگری
- معانی دیگر:شغل، کار، (جمع) مشغله، کار ویژه، وظیفه، عمل، مسئولیت، بازرگانی، وابسته به بازرگانی، تجارتی، سوداگرانه، محل کسب (تجارتخانه، شرکت، مغازه، دکان، کارخانه و غیره)، مشتری بودن، موضوع
- تعریف: an occupation or trade.
- مترادف: calling, career, employment, job, line, occupation, position, profession, trade, vocation, work
- :مشابهavocation, craft, livelihood, living, pursuit, task
بدین ترتیب می توان گفت نوروبیزنس به معنی کسب و کار عصب محور است.کسب و کاری که در آن از ابزارها،روش ها و یافته های علوم اعصاب و بالاخص علوم اعصاب شناختی استفاده می شود.این ابزارها و روش ها می تواند بر دستاوردهای کسب و کار تاثیر گذاشته و باعث برآورده شدن اهدافی مانند افزایش میزان فروش،افزایش سطح رضایت مشتری،ارتقاء سطح کیفی محصولات و امثالهم گردد.همان گونه که گفته شد نوروبیزنس دارای زیر مجموعه هایی جزئی تر همچون:نورومارکتینگ،نورولیدرشیپ،نوروفایننس،نورودیزاین،نورواینویشن،نورواستتیک و … است که در مطالب بعدی بدان ها اشاره خواهد شد.
منابع
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%B9%D8%B5%D8%A7%D8%A8
https://dictionary.abadis.ir/?LnType=entofa,entoen,abbr&Word=business
https://dictionary.abadis.ir/?lntype=entofa,entoen,abbr&word=neuro&from=ac
https://en.wikipedia.org/wiki/Neuroscience
خرمی بنارکی،آناهیتا،نورومارکتینگ و تصمیم گیری:مغز اقتصادی چگونه تصمیم می گیرد؟،تهران،نشر شکیب،۱۳۹۲٫
مارتینز،پیپ،ذهن مصرف کننده،ترجمه روستا،احمد،تهران،نشر بازرگانی،۱۳۹۳٫
